Argeiroulié
Crataegus azarolus
Rosaceae
Àutri noum : Argeroulié, Poumetié.
Nom en français : Azarolier.
Descripcioun :L'argeiroulié èro proun planta à passa tèms proche dis oustau. Aro se n'en vèi d'eici, d'eila en ribo de champ e dins lis anciàni sebisso. Es un aubret un pau mai fort que l'acinié amé d'espinasso ; li ramo soun mens sarrado mai pus espesso. Flouris à la debuto de la primo e douno de fru roujo à l'autouno que ié dison lis argeirolo vo poumeleto.
Usanço :"Qu vau d'argeirolo ?", èro la crido di marchand à Marsiho, coume lou raporto F. Mistral dins lou TdF. Aquéstis argeirolo an un goust que sèmblo un pau lou de la poumo e èron bèn mai manjado à passa tèms qu'à l'ouro d'aro. Es un fru de descurbi tourna-mai. Li fru e li fueio an li mémi prouprieta que l'acinié, estènt riche en anti-óussidant.
Port : Aubret
Taio : 1 à 6 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Crataegus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 10 à 15 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 400 m
Aparado : Noun
Abriéu à mai
Liò : Sebisso
- Ribo de champ
- Escoumbre e proche dis oustau
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino eurimediterrano-Èst
Ref. sc. : Crataegus azarolus L., 1743
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753